On’da Son Nokta Programının konuğu olan Anadolu Otizm Federasyonu Başkanı ve Bursa Mina Otizmle Yaşam Derneği Kurucusu Canan Cihan, Birleşmiş Milletler Tarafından belirlenen “ 2 Nisan Otizm Farkındalık Günü” konusunda önemli açıklamalarda bulundu. Kendisi de Otizmli bir evlat sahibi anne olan Canan Cihan, otizmin şu ana kadar tıbbi bir ilacının bulunmadığını belirterek, “Otizm Spektrum Bozukluğu; belirtileri yaşamın ilk üç yılı içinde ortaya çıkan nörogelişimsel bir bozukluktur. Her coğrafyada ve her sosyoekonomik düzeyde görülebilmektedir. Erkeklerde kızlardan 3-4 kat daha fazla görüldüğü bilinmektedir. Otizmin sebebi halen bilinmemekle birlikte tıbbi araştırmalar genetik faktörler ile birlikte çevresel faktörlerin de rolü olabileceğini göstermektedir. Bir çocuğunda otizm olan ailenin diğer çocuğunda da otizm görülme oranı yüzde 4 ile 10 arasındadır. Otizm ile ilgili yapılan pek çok araştırmada, değişkenlik göstermekle birlikte görülme sıklığının yüzde 1 civarında olduğu belirtilmektedir. Ülkemizde sağlıklı tam bir veri olmasa da 500 binin üzerinde otizmli vatandaşımız bulunmaktadır. Ve bunların sadece 41 bini eğitim alabilmektedir” dedi.

Gazeteci Cemal Kırgız’ın hazırlayıp sunduğu On’da Son Nokta Programında çarpıcı açıklamalarda bulunan Canan Cihan, “Sessiz, içine kapanık, nasılsa konuşur gibi bazı yanlış inanışlar ya da toplum tarafından damgalanma kaygıları otizmli çocukların tanı ve tedavisinde gecikmelere yol açabilmektedir. Unutulmamalıdır ki Otizm, ne kadar erken yaşta tanınır ve uygun bir şekilde yönlendirilirse, tedavisinde o kadar olumlu sonuçlar alınan bir bozukluktur.

Otizm ismi aynı olsa bile her çocukta farklı belirtilerle görülebilir, her çocuğun klinik görünümü, tedavisi ve ilerleyişi aynı olmaz. En etkili tedavi yöntemi otizme yönelik özel eğitimdir. Otizmin tedavisine özel ilaç ya da aşı yoktur, ilaç tedavisi çoğunlukla otizme eşlik eden hırçınlık, aşırı hareketlilik, depresyon, yoğun takıntılar ve tekrarlayıcı hareketler için kullanılmaktadır. Dikkat edilmesi gerekir ki, güncel bilimsel verilere bakıldığında hiçbir alternatif tedavi yönteminin otizmi tedavi ettiğine dair kanıt bulunmamaktadır. Ancak aileler bu yöntemlere başvurarak ciddi maddi kayıplara uğrayabilmektedir. Bu yöntemlere yönelmeden önce mutlaka bir çocuk ve ergen ruh sağlığı uzmanından danışmanlık alınması gerekmektedir. Kaliteli, nitelikli, hayat boyu eğitim otizmin şu anda en büyük ilacıdır” diye konuştu.

40 yıl önce bin çocukta bir görülen otizmli doğumun, günümüzde 44 çocukta bire kadar ilerlediğini anlatan Anadolu Otizm Federasyonu Başkanı Canan Cihan, Almanya gibi ülkelerin terk etmeye başladığı sezaryen ile doğumun otizmin yaygınlaşmasındaki payının da bilimsel olarak araştırıldığını kaydetti. Otizmli çocukların kaliteli ve hayat boyu eğitim sorununun yanı sıra, istihdam sorununun da önemli olduğuna dikkat çeken Canan Cihan, “Aslında istihdama katıldıklarında çok önemli verimler alınabiliyor. Bursa’da bir fabrika 12 otizmli çocuğumuza iş imkânı sağladı. Yalan söyleyemiyorlar, odaklandıklarında birçok insandan fazla verim sağlayabiliyorlar. Otizmli çocukların istihdamda önemli avantajlar sağladığını da görüyoruz” diye konuştu.

Her yıl 2 Nisan’da hatırlanıp, kalan 364 günde kendi kendilerine mücadele etmek zorunda kalmak istemediklerini vurgulayan Canan Cihan, 2013 yılında hazırladıkları ve içine 6 bakanlığın da dahil edildiği otizmle mücadele eylem planının 3 yıl sonra resmi gazetede yayınlandığını, 3 yıllık deneme sürecinin ardından, 2019’a gelindiğinde bakanlıklar arası koordinasyon eksikliği nedeniyle tam başarı sağlanamadığını söyledi. Bunun üzerine 2019 yılında TBMM’de 5 siyasi partinin de katılımıyla komisyon kurulduğunu, bu komisyon raporu doğrultusunda çalışmalara başlanmak üzereyken pandemi çıktığını ifade eden Canan Cihan, Aile Sosyal Politikalar Bakanlığı tarafından 2022 yılında hazırlanan Otizmle Mücadele 2. Eylem planında ise sivil toplum örgütü ve kendilerinin olmadığını söyledi. Önlem alınmaması halinde on yıl sonra her köşe başında hasta, engelli bakım merkezleri olacağını ve bunun maliyetinin de hem ailelere hem de devlete yönelik daha fazla olacağını savunan Cihan, “Devlet bu yükü kaldıramaz. Bilimsel anlamda önlem alınırken, insan hak ve onuruna yakışan, kendi kendilerine yetebilecek bireyler olarak yetiştirilebilecek kaliteli, ömür boyu eğitim ve istihdam olanakları sunulması şarttır” dedi.

.