Prof Kemal  Gözler hocamız

KAPUÇİN MAYMUNLARI ADALETSİZLİĞE İSYAN EDERKEN İNSANLAR NEDEN İSYAN ETMİYOR? diye soruyor…

 Engin Topuzkanamış’ın Kapuçin Maymunları Neden Salatalık Sevmez? başlıklı kitabının okunmayı hak eden değerli bir kitap olduğunu, kitabın hukuku anlamak ve hiç olmazsa hukukun doğası hakkında tartışmalara girişmek için “ufuk açıcı bir zemin” sunduğunu düşünüyor ve okuyuculara bu kitabı hararetle tavsiye ediyorum diyor

Maymun deneyi…

Maymunun bakıcısı önce bir maymuna, bir nevi para yerine geçmek üzere küçük bir taş parçası veriyor. Maymun taş parçasını geri veriyor. Bakıcı da bunun karşılığında maymuna salatalık veriyor. Sonra aynı şeyi yandaki maymunla yapıyor. Her ikisi de salatalığı yiyor. Ama daha sonra bakıcı sağdaki maymuna üzüm veriyor. Maymunlar salatalığa göre üzümü daha çok seviyorlarmış. Sağdaki maymuna üzüm verildiğini gören soldaki maymun, bu sefer kendisine üzüm değil, salatalık verildiğini görünce, salatalığı yemiyor ve salatalığı kendisine veren bakıcısına fırlatıyor ve keza kafesini de sallayarak, ellerini deliklerden çıkarıp yere vurarak o da üzüm istiyor ve kendisine üzüm verilmemesini şiddetle protesto ediyor. Bakıcı sağdaki maymuna taş karşılığında ikinci defa üzüm veriyor. Bunu gören soldaki maymun yine bakıcısına taş verip, üzüm almak istiyor. Ama bakıcısı yine ona salatalık veriyor. Sağdaki maymuna üzüm verildiğini gören soldaki maymun çileden çıkıyor, adaletsizliğe uğradığını düşünüyor ve kafesini sarsarak buna isyan ediyor.

Bu deney, maymunlarda adalet duygusunun olduğunu ve adaletsizliğe razı olmadıklarını ve adaletsizliğe karşı isyan ettiklerini gösteriyor.

Hiç şüphesiz aynı adaletsizlik insanlar arasında da var. İnsanların çoğu salatalığa talim ederken, bir kısmı üzüm yiyor. Aslında salatalığa talim eden insanlar, bir azınlığın üzüm yediğini bal gibi biliyorlar. Ama buna rağmen, bu adaletsizliğe karşı isyan etmiyorlar. Peki ama neden? Acaba insanlarda doğuştan gelen bir adalet duygusu mu yok? Hayır var. Belki de kapuçin maymunlarının sahip olduğu adalet duygusundan daha fazla. Peki ama salatalığa talim eden insanlar, neden bu adaletsizliğe karşı isyan etmiyorlar, neden kapuçin maymunları gibi kafeslerine vurmuyorlar?

Hâliyle adaletsizliğe uğramış bunca insan, kapuçin maymunlarını örnek alıp kafeslerine vursaydı, kafesler çoktan yıkılırdı. Adaletsizliğe uğramış insanların ezici çoğunluğu kafeslerine vurmadıklarına göre, demek ki, adaletsizliğin normal bir şey olduğuna ikna edilmişler. “PROF Kemal Gözler