Abidin Uyar Yazdı; “Aptallığın Temel Yasaları…”
“Aptallar tehlikeli ve kötüdürler, çünkü mantıklı insanlar aptal bir davranışı düşünmekte ve anlamakta güçlük çekerler. Zeki bir insan bir haydudun mantığını anlayabilir. Bir haydudun eylemleri mantıklı bir örneği izler: dilerseniz kötü bir mantık ama her zaman mantık. Bir haydut kendi hesabında her zaman bir “artı” ister…”
Carlo Cipolla’ya Göre Aptallığın Temel Yasaları vardır…
1976’da iktisatçı ve tarihçi Carlo M. Cipolla (1922-2000), “İnsan Aptallığının Temel Yasaları” başlıklı bir deneme kaleme alır.Bu metin, daha sonra kitap olarak yayımlanır.
Açıkça yalan söyleyen politikacının yalan söylediğini bildiği halde onu körü körüne savunan insanlar, liderinin işareti ile öfkeyle bağıran kalabalıklar, bir şöhretlinin saçma sapan davranışlarını onaylayıp alkışlayan taraftarlar…
Bir insan nasıl olurda düşünmeden üstelik kendinden çok emin bu kadar aptalca işi yapabilir ?
Neden bu kadar çok kişi aptallığa dört elle sarılır?
Bu zekâ azlığından değil. Düşünebilme, mantıklı akıl yürütebilme ve gerektiğinde kendimizden şüphe edebilme yetisinin olmayışındandır…
Yalanlar gerçekten daha hızlı yayılır.
Cipolla “aptallığın gücü ”nü de şöyle tanımlıyor: “Aptallar tehlikeli ve kötüdürler, çünkü mantıklı insanlar aptal bir davranışı düşünmekte ve anlamakta güçlük çekerler. Zeki bir insan bir haydudun mantığını anlayabilir. Bir haydudun eylemleri mantıklı bir örneği izler: dilerseniz kötü bir mantık ama her zaman mantık. Bir haydut kendi hesabında her zaman bir “artı” ister…
Hayduda hak verilemez ama mantıklıdır ve eğer insan mantıklıysa bunu tahmin edebilir. Sonuç olarak bir haydudun eylemleri, pis oyunları ve kınanacak özlemleri önceden görülebilir ve genellikle de uygun savunma yolları hazırlanabilir.” Ancak, diye devam ediyor Cipolla; “aptal bir insan karşısında bütün bunlar olanaksızdır. Aptal bir yaratık en umulmadık ve en düşünülmedik zaman ve yerlerde, nedensiz ve belirli bir planı olmadan sizi izleyecek, size ulaşmaya çalışacaktır. Aptal bir yaratığın ne zaman, nasıl ve neden saldırıya geçeceğini önceden kestirmenin hiçbir mantıklı yolu yoktur. Aptal bir bireyin karşısında, tamamen onun insafına kalırsınız.”
Cipolla’ya göre “ “insan huzurunun ve mutluluğunun gelişmesini engelleyen en karanlık güçlerinden birini” yani “Aptallığın Temel Yasalarını madde madde tanımlıyor:
Birinci Temel Yasa: Her dönem ve her birimiz çevremizde dolaşan aptalların sayısını küçümseriz .
İkinci Temel Yasa: Belirli bir insanın aptal olma ihtimali aynı kişinin herhangi bir başka karakter özelliğinden bağımsızdır.
Üçüncü ve (Altın) Temel Yasa: Bu yasa, insanların davranışlarına göre dört temel sınıflamadan birine ait olduklarını varsayar:
-
- Çaresizler :Eğer bir birey, başka birine fayda sağlarken kendisi zarar görüyorsa bu birey çaresizdir .
- Zekiler: Eğer bir birey hem kendisine hem başkasına fayda sağlıyorsa bu birey zekidir …
- Haydutlar: Eğer bir birey başkasına zarar verip kendine fayda sağlıyorsa bu birey hayduttur
- Aptallar: Eğer bir birey başkalarına zarar verirken kendisine hiçbir fayda sağlamıyorsa işte o birey aptaldır .
Dördüncü Temel Yasa: Aptal olmayanlar her zaman aptalların zarar potansiyelini küçümser. Özellikle de aptal olmayanlar herhangi bir anda ve yerde, herhangi bir durumda, aptal bireylerle ilişki kurmanın ve/veya onlarla bir araya gelmenin kaçınılmaz olarak pahalıya mal olan bir yanlışa yol açtığını sürekli unuturlar.Beşinci Temel Yasa ve Makro-Çözümleme: Aptal insan en tehlikeli insan türüdür. (Gerekçesi de) aptal, hayduttan daha tehlikelidir. Aptallar kendilerine çıkar sağlamadan başka insanlara zararlar veriyorlar. Bunun sonucu olarak da toplum yoksullaşıyor.”Sosyal kimlik teorisi.Aidiyet duygusu bize bir gruba ait olmamızı emrediyor …Dünyayı biz ve onlar diye ayırıyoruz.Bizi var eden, her kötülüğü koşulsuz desteklediğimiz, eylemler içinde bulunduğumuz sosyal grup belirliyor .Onun için gayrimeşru işleri bizden biri yaparsa o tertemizdir.Grubumuz ayıplandığında kınandığında eleştirildiğinde kişisel saldırıya uğramış gibi hissediyoruz kendimizi.Öfke kolay, düşünmek zordur…Öfke kalabalık içinde yanlış bile olsa haklıymış gibi hissettiriyor kendini …Dun Krueger etkisiAptallar kendinden çok emindir, zekilerse şüphe doludur…Bugün enaz bilgisi olanlar en yüksek sesle konuşuyor ve garip bir şekilde en çok dinlenenler de onlar oluyor.Bir konuda yeterince bilgiye sahip olmayan insanlar bilmediklerini bile bilmiyorlar…İnsan toplumsal bir varlık…Aynı zamanda Aristoteles’in metafizik kitabının girişinde belirttiği gibi: “Bütün insanlar, doğaları gereği bilmek isterler.” Çünkü insan yalnızca yaşamayı, hayatta olmayı istemez, yaşamının nedenini ve değerini de bilmek, kavramak ister.Gerçekten her insan bilmek ister mi?Hayır!.Zekiler her şeyin farkındadırlar…Çaresizlerin elinden bir şey gelmezAptallar ise aptal olduğunu bilmezler .Haydutlar haydut olduğunu bilirler.Haydutluk tek tip değildir.İmar rantından, politika aracılığı ile bir yere müdür olmaya, makam ve mevki işgal etmeye, şikeli ihaleler kapmaya, yasaları keyfi kullanmaya ve her konuda çıkarları için savaşanlara kadar aralarında derece farkı vardır.Sonuç yerine ;Bazı haydutlar vardır ki onlar hep perde arkasında ve hiç görülmeden ,riske girmeden, hiç renk vermeden, hiç sesini çıkartamadan ama daima siyasetin içinde etkili olan ve servetlerini kitabına uygun arttıran tiplerdir…Kalıcı kötülükte bunların eli ile gelmekte .Bunların dindar, dinsiz olmaları hiç fark etmez .Onlar aramızda maske ile dolaşırlar.Kendilerini güçlü gördükleri an maskelerini çıkartırlar .
Çünkü her şey kontrolleri altındadır.Bürokrasi sınıfının tamamını ya kendi partilileri yada kendi ideolojilerinde olanlar tarafından ele geçirilmiştir.
Yazarın Son Yazıları
Bir Yorum Yazın
Ziyaretçi Yorumları - 0 Yorum